Impressie uitwisseling met Taiwan
16/11/2018 - Vanuit de stadscoöperatie SAMEN030 zijn Anja van der Aa en Nathan Rozema met een delegatie van de Economic Board Utrecht op bezoek geweest in Taiwan. De reis werd georganiseerd in samenwerking met het Taiwan Globalization Network. De delegatie bestond verder uit vertegenwoordigers van de Universiteit Utrecht (Life Sciences), European Space Centre en European Business Netwerk. Hieronder staan een impressie en lessen.
1. Bewustwording digitale mogelijkheden, gericht op internationalisering
In de hoofdstad Taipei hebben we diverse openbare demonstratieplekken bezocht waar de allernieuwste digitale mogelijkheden via continue workshops en rondleidingen worden getoond: robots, argumented reality, virtual reality, artificial intelligence etc. Taiwanezen worden door de overheid sterk aangemoedigd en gefaciliteerd bij startups voor technologische innovaties.
Alles is onderwerp voor slimmere ontwerpen, van tandenborstels, rietjes tot slaapkussens. Let wel, in het gewone leven of op straat valt hier nog niet veel van te merken. De door overheid gestuurde campagne trekt innovators, ondernemers en vele delegaties uit het buitenland. Er is veel te zien en het wordt met grote gastvrijheid graag gepresenteerd en er is altijd een nauwe samenwerking met een of meerdere universiteiten.
Van startups wordt verwacht dat ze snel internationaal gaan en schaalbaarheid is het toverwoord. Sociale innovatie is sinds een jaar een aandachtspunt, en is in het verre Oosten nog veel minder in the picture. Voor technologische en sociale innovatie geldt dat er tijdelijke financiering is, zeer vergelijkbaar met de situatie in Nederland. De introductie door ons van community business (wijkcoöperatie) was interessant, want volstrekt nieuw voor de Taiwanezen. Het lijkt een welkome aanvulling op het sterk/strikte technologische (markt)denken.
2. Ouderen leren in de wijk en transformatie van leegstaand vastgoed, veel parallellen met Nederland
We hebben in Kaoysiun, een grote stad in het zuiden van Taiwan, een wijk bezocht die vergevorderd is met het ondersteunen van ouderen in de wijk. De ouderen worden in een oud immens groot schoolgebouw opgevangen dat van 8.000 naar 200 leerlingen is gekrompen. Er stonden dus veel klaslokalen leeg. Voor de ouderen worden allerlei sociale activiteiten georganiseerd en de eigen bijdrage is erg laagdrempelig. Bewegen met martial art Tai Chi is populair. De opzet is vergelijkbaar met de dagopvang in Nederland. Interactie tussen ouderen en kinderen wordt georganiseerd en werkt goed. Hoogleraren van de universiteit zijn actief bij deze ontwikkeling betrokken. Men is bekend met Buurtzorg en Humanitas, er wordt goed gekeken naar wat Nederland op het gebied van ouderenzorg in de wijk te bieden heeft. Het inzetten van apps en andere digitale middelen gebeurt op alle plekken die we hebben bezocht, nog vooral kleinschalig.
3. Geen ondersteuning in thuissituatie
Ondersteuning aan huis, fysiek of digitaal, wordt niet geleverd. Alles wordt georganiseerd vanuit dagcentra of leercentra. Deze leercentra lijken op onze buurthuizen, maar ze zijn gericht op leren door ouderen. Hieruit blijkt veel respect voor ouderen. Ouderen zijn ook zichtbaar op straat, in lunchrestaurants, zitten in parken etc. Doen gewoon mee aan het openbare leven.
4. Ouderenzorg is net als in Nederland een taboe
Net als bij Nederlanders met een migratieachtergrond is ouderenzorg door anderen dan de familie in Taiwain een groot taboe. Een van de succesfactoren van het initiatief in de leeggelopen grote school in Kaoysiun is dat de kinderen hun ouders naar 'school' brengen. Daardoor wordt het sociaal geaccepteerd en het taboe dat rust op het uitbesteden van zorg voor je ouderen binnen de Taiwanese cultuur omzeild.
Dit taboe heeft parallellen met de ouderenzorg onder Nederlanders met een migratieachtergrond. In Nederland zorgt dit voor een grote overbelasting van mantelzorgers in het bijzonder onder deze groepen mensen met een niet westerse achtergrond. In het onderzoek 'Weten over vergeten', dat onderzoeksbureau Labyrinth samen met Alzheimer Nederland en Pharos uitvoerde onder Turkse en Marokkaanse mantelzorgers, werd dit maar al te duidelijk.
5. Wat kunnen we leren aan de hand van de casus Kaoysiun?
• Respect, respect en nog eens veel respect voor ouderen. Houd rekening met het taboe en de schaamte rondom het uitbesteden van zorg van je ouders. En breng leven lang leren in de praktijk, juist ouderen hebben tijd om door te leren, cursussen te volgen op alle fronten en dat zagen we in Kaoysiun:
- Handen en gevoel: handvaardigheid en creativiteit door o.a. leer bewerken en verkopen (social enterprise en verhogen zelfvertrouwen/ waardigheid).
- Hoofd: cursussen hoe werkt mijn smartphone, internet, taal, etc. etc.
- Lichaam: bewegen via Tai Chi, Chi-gong, joggen samen met de kleuters van de kleuterschool, noem maar op.
- Buik: gezonde voeding, zelf groenten verbouwen, kookcursussen.
• Samenwerking tussen verschillende disciplines en wetenschap:
- Interactie tussen disciplines, de ouderen worden zorgvuldig gemonitord, gedragsdeskundigen van de universiteit, medici, etc. zijn allen betrokken bij de ouderen en monitoren PREVENTIEF de gezondheid.
- Interactie met slimme technieken, app bouwers, robots.
- Juiste locatie: de scholen stonden midden in de wijk, het buurtcentrum met het leerwerk midden in het grootste park. Ouderenzorg moet laagdrempelig, midden in de wijk zijn.
- In combinatie met het leven van alle dag: scholen, sport, winkels, kerk, park, groen.
6. Wijkeconomie en geldstromen door de wijk
We zagen bij een van de drie voorbeelden een verdienmodel, namelijk de leerbewerking die professioneel vermarkt werd, dat kennen we in Nederland van onder andere Grannys finest, maar zagen we hier vanuit het initiatief zelf. Er werd samengewerkt met Social Enterprise World Forum.
De gedachte van wijkeconomie en geldstromen door de wijk, rondom ouderenzorg en startups, hoe klein en simpel misschien in het begin ook, zoals het uitbesteden van de catering van events aan de lokale cateraar, leken nieuw te zijn, de combinatie die Krachtstation legt met het verhuur van woonruimte aan jongeren in combinatie met wijkvoorzieningen en sociaal ondernemerschap leek nog niet te bestaan. Hier kon Taiwan wat van ons leren.
7. Biotechnologie voorop, zoekend naar nieuwe zorgoplossingen
Wetenschappelijke ontwikkelingen lijken zich sterk te richten op:
• high tech biotechnologie,
• de ontwikkeling van nieuwe farmaceutische oplossingen voor de zorg.
Een gezonde leefstijl, andere logistieke processen die de ligduur in ziekenhuizen kunnen verkorten, informatievoorziening naar patiënten en burgers voor meer zelfzorg in de thuissituatie hebben nog geen eigen programma’s. Hoewel hier wel actuele vragen en uitdagingen liggen. In de particuliere ouderenzorg wordt hier wel aandacht aan besteed. En ook startups zijn ermee bezig. Van hen kwamen dan ook de meeste vragen voor meer uitwisseling over wat er in Nederland op dit punt gebeurt.
8. Blik naar de wereld en enorme gastvrijheid
We hebben veel Taiwanezen ontmoet die naar Europa of zelfs Nederland zijn geweest terwijl dat andersom veel minder geldt. Taiwanezen zijn overduidelijk op zoek naar nieuwe mogelijkheden in het buitenland. Er is zelfs geopperd om een ping pong wedstrijd (favoriet tijdverdrijf) tussen Taiwan en Nederland te organiseren met ouderen. Vooralsnog loopt Taiwan wat betreft hardware absoluut voor op Nederland, rond alle andere vraagstukken zijn de uitdagingen vergelijkbaar.
Het was nieuw en uniek dat SAMEN030 onderdeel uitmaakte van de delegatie. Dit naar aanleiding van een pilot door het Wijkinformatiepunt Utrecht Oost met een tablet van Quanta Computer uit Taiwan. De gemeente Utrecht is al diverse keren in Taiwan geweest. De burgemeester had daarom twee brieven geschreven om in Taiwan te overhandigen: eentje voor de burgemeester van Taipei en eentje voor de CEO van Quanta Computer. De relatie met Taiwan lijkt daarmee duurzaam.
Meest opvallend was de enorme gastvrijheid van Taiwan en de EAGERNESS. We hebben in vijf dagen vele honderden mensen gezien en gesproken, steeds waren daar vertegenwoordigers van de overheid bij aanwezig. Nieuwe Nederlandse delegaties zijn welkom en diverse nieuwe delegaties vanuit Taiwan zijn al aangekondigd. Dit was niet het laatste bezoek van SAMEN030 aan Taiwan.
